| |
Capítulo 43 5 a 6 Meses (20 a 24 Semanas): Responde ao Som; Cabelo e Pele; Idade de Viabilidade
|
| |
| له 24 هه‌فته‌دا، پێڵوه‌کان ده‌كرێنه‌وه
و کۆرپه‌ڵه چاوه‌كانی له‌ناكاو ده‌ترووكێنێ.
ئه‌مه کاردانه‌وه‌یه بۆ ده‌نگێکی
به‌رزی له‌ناکاو
كه ئاسایی زووتر گه‌شه ده‌کات
له کۆرپه‌ڵه‌ی مێینه‌دا.
|
| زوربه‌ی لێکۆڵه‌ره‌وان ده‌ریان خستووه
كه ده‌نگی به‌رز
ره‌نگه كاریگه‌ری به‌د بێ له‌سه‌ر
ته‌ندرووستی کۆرپه‌ڵه.
ئه‌نجامه ده‌موده‌ستیه‌كان
زیادبوونی رێژه‌ی لێدانی دڵ
ده‌گرێته خۆی
له‌ڕاده‌به‌ده‌ری هه‌ڵاوسانی کۆرپه‌له،
و گۆڕانکاری چاوه‌نواڕ نه‌کراو له هه‌ڵسوکه‌وتدا.
یه‌كێك له ئاكامه درێژخایه‌نه‌كانی
له‌ده‌ستچوونی بیستن ده‌بێ.
|
| رێژه‌ی هه‌ناسه‌دانی کۆرپه‌ڵه ده‌كرێ
هێنده زیاد بكات
بگاته 44 خوولی هه‌ناسه‌وه‌رگرتن و دانه‌وه
له خووله‌كێكدا.
|
| له قۆناغی سێیه‌می دووگیانیدا،
گه‌شه‌ی خێرایی مێشك زێد
له 50%ی ووزه‌ی
به‌كارهێنراو له‌لایه‌ن کۆرپه‌ڵه‌وه
به‌كاردێنێ.
کێشی مێشك له 400- 500% زێدده‌کات.
|
| له 26 هه‌فته‌دا،
چاوه‌کان فرمێسک ده‌ڕێژن.
هه‌ر له سه‌ره‌تای 27 هه‌فته‌دا، گلێنه‌کان
هه‌ڵوێست له رووناكی وه‌رده‌گرن.
ئه‌م هه‌ڵوێسته بڕی
ئه‌و رووناکیه ڕێک ده‌خات
كه ده‌گاته تۆڕی چاو له
سه‌رتاسه‌ری ژیاندا.
|
| هه‌موو پێکهاته‌كان پێویستیان
به فه‌نكشنی بۆنکردن ئاماده‌ن.
توێژینه‌وه له‌سه‌ر منداڵی پێشوه‌خت
توانای ناسینه‌وه‌ی بۆنی
ناخۆش ئاشکرا ده‌کات
هه‌ر له سه‌ره‌تای 26 هه‌فته‌دا
دوای پیتاندن.
به دانانی ماده‌یه‌کی شیرین
له ئه‌مینۆتیكدا
رێژه‌ی هه‌ڵئاوسانی
کۆرپه‌له زێدده‌كات.
به پێچه‌وانه‌وه، که‌مبوونه‌وه‌ی
هه‌ڵئاوسانی کۆرپه‌له
به دوای رشتنی ماده‌یه‌کی تاڵدا دێ.
گۆڕانی گوزارشی ده‌مووچاوشی
به‌دوایدا دێ.
|
| به‌دوای زنجیره‌یه‌ك
جووڵه‌ی هه‌نگاو - ئاسا
كه له رۆیشتن ده‌چێ،
كۆرپه‌ڵه خۆی ده‌نووشتێنێته‌وه.
|
| کۆرپه‌ڵه زۆر چرچ ده‌رنا‌که‌وێ
چونكه چه‌وری له ژێر پێستدا
كۆده‌بێته‌وه.
چه‌وری رۆڵێکی بنه‌ڕه‌تی ده‌بینێ
له پاراستنی پله‌ی گه‌رمی له‌ش
و ووزه کۆده‌کاته‌وه دوای له‌دایکبوون
|
Capítulo 44 7 a 8 Meses (28 a 32 Semanas): Discriminação de Sons, Estados Comportamentais
|
| |
| له 28 هه‌فته‌دا کۆرپه‌ڵه
ده‌توانێ جیاوازی له‌نێوان
به‌رزی و نزمی ده‌نگدا بكات.
|
| له 3 هه‌فته‌دا، جووڵه‌ی
هه‌ناسه‌دان باوتر ده‌بێ
له کۆرپه‌یه‌ڵه‌ی ئاساییدا،
30 بۆ 40%ی كاته‌كاندا رووده‌دات.
|
| له ماوه‌ی 4 مانگی کۆتایی دووگیانیدا،
کۆرپه‌ڵه چالاکیه رێكخراوه‌كانی
به‌رجه‌سته ده‌كات
كه یه‌كخراوه له‌گه‌ڵ كاته‌كانی پشووداندا.
ئه‌م هه‌ڵسوکه‌وتانه
ئاوێنه‌ی زێدبوونی ئاڵۆزبوونن
له نێوه‌ندی سیستمی هه‌ستكردندا.
|
Capítulo 45 Os Membros e a Pele
|
| |
| نزیك له 32 هه‌فته
سیكڵدانۆچكه‌كانی سی
or air "pocket" cells,
یان خانه‌كانی "تووره‌که‌کانی" هه‌وا
له سیه‌کاندا ده‌ست به گه‌شه‌کردن ده‌كه‌ن
و به‌رداوام ده‌بن له دروستبووندا
تا 8 ساڵ دوای له‌دایکبوون.
|
| له 35 هه‌فته‌دا، کۆرپه‌ڵه
ده‌ستگرگیریه‌كی قایمی هه‌یه.
|
| كۆرپه‌ڵه چه‌ندین
جۆر ماده‌ی پێدا ده‌ڕژێ
كه له‌وه‌ده‌چێ کاریگه‌ر بێ له‌سه‌ر
دڵخوازه‌كانی دوای له‌دایکبوون.
بۆ نموونه، ئه‌و كۆرپه‌ڵانه‌ی که دایکه‌کانیان
رازیانه به‌كاردێنن،
ماده‌یه‌که تام ده‌دات به رووه‌كی بنه‌به‌له‌ك،
وه‌ك په‌سه‌ندکردنی رازیانه دوای له‌دیكبوون
له كۆرپه‌ڵه‌كه‌دا ده‌رده‌كه‌وێ.
ساوای تازه له‌دایكبوو به‌بێ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی
رازیانه پێش له‌دایكبوون، حه‌زی لێ نابێ.
|
Capítulo 46 9 Meses até o Nascimento (36 Semanas até o Nascimento)
|
| |
| کۆرپه‌له ژانگرتنی دایك ده‌هرووژێنێ
به رژاندنی بڕێکی زۆر له
هۆرمۆنێک كه ناسراوه به ئیسترۆجین.
به‌و شێوه‌یه له قۆناغی كۆرپه‌ڵه‌یه‌وه
ده‌گوزرێته‌وه بۆ ساوای تازه له‌دایکبوو.
له‌دایکبوون به‌هۆی گرژبوونی
به‌هێزی منداڵدانه‌وه ده‌رده‌كه‌وێ.
ئه‌نجامی له‌دایكبوونی منداڵ ده‌بێ.
|
| له پیتاندنه‌وه
تا له‌دایکبوون و پاشانیش،
گه‌شه‌كردنی مرۆ داینه‌میك، به‌رده‌وام و ئاڵۆزه.
دۆزینه‌وه نوێیه‌‌کان ده‌رباره‌ی
ئه‌م پرۆسه‌یه سه‌رنجڕاکێشه
به‌رده‌وام كاریگه‌ری به‌هێز له‌سه‌ر گه‌شه‌كردنی
كۆرپه‌ڵه نیشانده‌دات
له ته‌مه‌نێكی درێژی درووستدا.
كه تێگه‌یشتنمان بۆ گه‌شه
سه‌ره‌تاییه‌کانی مرۆ به‌ره‌و پێشه‌وه ده‌چێ،
هه‌روه‌ك توانامان بۆ
به‌هێزكردنی ته‌ندرووستی -
پێش و پاش له‌دایکبوون.
|
