| |
Capítulo 43 5 a 6 Meses (20 a 24 Semanas): Responde ao Som; Cabelo e Pele; Idade de Viabilidade
|
| |
| Mu wiiki abiri munya
amaaso gegula-nate
omwana oba 'fetus'
natandika okutemyatemya.
Bikula mangunyo
mubana abowela.
|
| Abanonyerela kubya sayansi bagambanti
amalobozi agawagule enyo
gayiza okusa obulamu omwana
bwi 'fetus' obubi.
Amangu dala ekivamwekyo
omutima gwo'mwana 'fetus' okwewonge
okuba nyo okuva kubwegulina okuba
omwana 'fetus' okwongera okumira
okwo sako no kukyuka muneyia.
No mwana 'fetus' auinza okufuna
obuzibu mukuwulira okweyionge'nyo.
|
| Era no kusa kwe kuyinza
okweyonge'nyo
nga emirundi ana mutenaeto kuyingiza
no kufulumya empewo buli dakika.
|
| Emyezi esatu egikomekerera
nga omukaazi ali lubuto
okukula kwo'bwongo amangu dala kutawala
ebitundi 50% ebya'manyi mumubiri
akozesebwa omwana 'fetus'.
Obuzito bwo'bwongo bweyonge
w'ebitundu ebikumi 400 ne 500%.
|
| Oluvanyu lwa wiiki abiri mumukana
amaso gaja amaziga.
Ekitundu kwamasozi ekiyibwa enjuba
oba 'pupil' kitandika okukyuka
mutaala oba ekitanga mu wiiki 27.
Kino kiyamba okugera omuyendo
gwe kitanga oba etaala
ekiyingi mukitundu ekya 'retina'
mubulamu bwona obwa 'muntuoyo'.
|
| Buli kintu ekyetagisa
mukuwanyiriza kibanakyo
kikola bulungi.
Emisomo ejikwata ku abaana
abawere atanaba ketuka
kigamba bau obusibozi
obwoku wunyiriza
oluvanyuma lwa wiiki abiri mumukaga nga
'fertilization' oba okumwaka kuwede.
Singa ekituwa oba otuzi otuwomerera kutekebwa
mumaazi omwana mwakulira 'amniotic fluid'
omwana yeyongera okumira.
Ate okumira kukedera
nga ekintu oba amaazi agakawa
gegatekebwamu.
Era omwana alabika
yenyinyibala mumasoge.
|
| Mugeri yokubanga
ayagalaokutambula
ekyandibade nga okutambu omwana
otandika okwefula.
|
| Era omwana alabika nga
olukanyanya olumugwako
nga egeri wolu savusavu
bwe lukungana wansi wolususu.
Amasavu gano gamugasonyo.
Okulaba nga okubuguma kwomubiri
kwa kigero era nga kweku sanide
era gega kuma ne amanyi
nga omwana azalidwa.
|
Capítulo 44 7 a 8 Meses (28 a 32 Semanas): Discriminação de Sons, Estados Comportamentais
|
| |
| Mu wiiki 28 omwana kakati
asobola okwawula
wakati wa edobozi
lwawagulu newansi.
|
| Mu wiiki 30okusa kuba
kutandise okulabika
era kubawo wakati webitundi 30-
40% okutukka kubintu ana bye saawa.
|
| Mu mwezi ena egisembayo
omukaazi nga ali lubuuto,
wabelawo ekisera omwana bwa kyuka oba
bwakola abitintu mungeri etegerekeka
oluvanyuma era awumulako.
Eneyisa eno
eraga nti omwana abade weyongera
okukula bukula bulikisera
mubusimu obwawakati
'central nervous system'.
|
Capítulo 45 Os Membros e a Pele
|
| |
| Mu wiiki nga asantu mubiri
obusenge bwempewo oba 'alveoli'
oba obusenge empewoesibwamwe
mwenda,
butandika okukula mumawugwe.
Era bwewone okukula okutuki dala
kumwaka 8 omwana ga amaze okuzalibwa.
|
| Mu wiiki 35 omwana aba atandise
okunyweza ebintu mungalo ze.
|
| Omwana asisinka ebintu bingi gabanga emere
amaazi ne kalunda omulala owomugaso jail
bino bimusaaliwo ebintu yaga oba
byata yagale nga'zalidwa.
Gamba nga abuba maama abakuzesa
enyo ebintu nga 'anise',
ekintu ekiwa 'licorise' empoma
abana bano bawaa okwagala
kwa 'anise' nga bazalidwa.
Abawere atasisinkana 'anise'
mulubuuto bab tebamuugala
|
Capítulo 46 9 Meses até o Nascimento (36 Semanas até o Nascimento)
|
| |
| Omwana alaga obubonero bwo
kwaga ozalibwa
kino akiko nga afulumiya 'hormone'
eno eyitibwa 'estrogen'
era ekyukakyuka okuva mwana
omulubuuto okugenda ku mwana omuwere.
Kukisera kino nabaana atandiika
okulago obubonero obwo kufulumya omwana,
kino kyekivako okuzalibwa
kwo'mwana.
|
| Okuva muku waka 'fertilization' okutuka
kukuzalibwa kwo'mwana no kweyonge,
ekulakulana yomubiri yamungeri nyigi
era genda mumaasi buli enukusifu.
Ebipya ebisangidwa ebikwaku
mitendre gino ejewunyisa
nga okukula kwo'mwana munda
yanyi bwekuli okululu enyo
mukubera kwomuntu mubuwamu
kunzi eno.
Nga etegera yaffe eyokulala
kwo'muntu mubisera bisokerwako
bwetuna yongera okukulakula nya no
kulogosa embere yo bulamu bwaffe
nga omwana tana kuzalibwa
ne bwaba azalidwa.
|
